Postać ANONIM ZWANY GALLEM biografia

Kim był ANONIM ZWANY GALLEM, co zrobił: X I w i e k - o k . 1 1 1 6Imię i nazwisko tego średniowiecznego pisarza nie są znane. Uczeni od wieków badają, kim był autor pierwszej polskiej kroniki. W najwyższym stopniu prawdopodobna jest teza, wg któ­rej artysta Kroniki był francuskim mnichem przebywają-cym ok. 1110 r. na Węgrzech, w klasztorze Samogyvar. Na Węgry przyjechał najprawdopodobniej z fran. opactwa Saint-Gilles - dlatego nazwano go Gallem, a więc Francuzem. W klasztorze Samogyvar Gall spotkał wracające-go z pokutnej pielgrzymki polskiego króla Bolesława Krzywoustego. Do Polski przybył wspólnie z władcą i w latach 1112-1116 napisał Kronikę. Kronika Galla Anonima została napisana w języku łacińskim; autor najprawdopodobniej nie pisał jej, ale dyktował (znał średniowieczną sztukę dyktowania). W dziele najwięcej uwagi poświęcił swojemu dobroczyńcy i opiekunowi - Bolesławowi Krzywoustemu. Nie mniej miejsca przeznaczył dla dwóch innych władców Polski: Bolesława Chrobrego i Bolesława Śmiałego. Przez opis rządów tych trzech władców Gall ukazuje historię Polski, podkreślając, że czasy ich panowania to okresy najszczęśliwsze w dziejach. Z tego powodu utwór ten nazywa się także Kroniką trzech Bolesławów. Utwór podzielony jest na trzy księgi, każdą z nich poprzedzają listy dedykacyjne i wierszowany epilog będący streszczeniem księgi. Listy adresowane są do biskupów a pisane poprzez Galla w imieniu nieznającego łaciny kró­la. W pierwszych fragmentach dzieła Gall przedstawił geograficzny opis Polski - krainy bogatej we wszelakie dobra naturalne. W dalszym ciągu - we fragmencie o charakterze baśni, legendy - opisał legendarne początki państwa polskiego. Czas panowania Bolesława Chrobrego (pierwszego z trzech Bolesławów) to zdaniem kronikarza moment świetności polskiego wojska i czas ogólnego dobrobytu. Bolesław Chrobry został zaprezentowany jako wzór średniowieczne-go rycerza, odważnego wojownika i sprawiedliwego władcy, któ­ry odnosił się z szacunkiem do ludzi niższego stanu. Gall pisał także o wykupieniu poprzez władcę od pogańskich Prusów ciała świętego Wojciecha i o zjeździe gnieźnieńskim. Mó­wiąc o Bolesławie Śmiałym, Gall nie potępia mordu, jakiego dokonał władca na biskupie krakowskim, Stanisławie, a konflikt wyjaśnia popędliwością i gwałtownością władcy. Najwięcej miejsca w swej opowieści Gall poświęcił Bolesławowi Krzywoustemu. Kronikarz pisze między innymi o cudownych narodzinach monarchy (modlitwy rodziców o dar rodzicielstwa do świętego Idziego). Bolesław III przedstawiony został jako król najlepszy - pobożny władca walczący z po-ganami, ideał rycerza, dobry strateg, a przy tym człowiek sprawiedliwy, mądry, umiejętnie rządzący krajem. Takie zabiegi miały na celu umocnienie pozycji króla, wzbudzenie szacunku i podziwu i przyczynienie do szerzenia pokoju w wewnętrznie rozdartym kraju. Gall chciał ukazać Krzywoustego jako idealnego władcę, by poprawić jego wizerunek w oczach poddanych. Kronika została napisana prozą rytmizowaną i rymowaną z wierszowanymi wstawkami. Dominują w niej dwa style - czysto informacyjny i literacki. Autor stosuje figury poetyckie: onomatopeje, dygresje, hiperbole, antytezy. Dzieło Galla Anonima jest zabytkiem polskiej literatury średniowiecznej - aczkolwiek zostało napisane po łacinie, chociaż mowa w nim o kwestiach Polski i narodu polskiego. Kronika Galla jest dla historyków cennym źródłem informacji o początkach naszej państwowości. (MC)