Co znaczy PIEŚŃ DZIADA SOKALSKIEGO W KORDONIE CESARSKIM:
Bezpośrednią pobudką do napisania tego utworu było dla Franciszka Karpińskiego zatwierdzenie pierwszego rozbioru Polski na sejmie delegacyjnym we wrześniu 1773 r. Sygnalizuje to w tytule pieśni lokalizacja "w kordonie cesarskim", tzn. na terenach, które zostały oderwane od Rzeczypospolitej. Utwór jest zamierzoną stylizacją, a inspiracji dostarczyła Karpińskiemu autentyczna pieśń dziadowska, jedna z tych, które śpiewali na Ukrainie wędrowni lirnicy. Wiejski dziad żali się nad złem, jakie zakradło się do ojczyzny. W zgodzie z ludową wyobraźnią, skłonną do konkretyzacji abstrakcyjnych pojęć i zjawisk, pisarz nadał owemu złu postać biedy, która zdradziecko wemknęła się do państwie i zabrała wolność. Dziad, występujący w roli sędziego i moralisty, możnowładców obwinia o doprowadzenie do nieszczęścia, do zaprzepaszczenia najświętszej, najcenniejszej, z dawna szanowanej wartości.
Aktualizowany w Pieśni (żywotny w rodzimej tradycji) mit złotej przeszłości odwołuje się nie do szlacheckich, ale ludowych, naiwnych wyobrażeń o dawnych czasach. Wariant wybrany poprzez Karpińskiego oddaje marzenia najniższych warstw o sprawiedliwych, jednakowych prawach dla panów i chłopów, o poszanowaniu godności osobistej i prawa każdego człowieka do szczęścia. Analogiczny rodowód ma ojcowski wizerunek króla, który troskliwą opieką otacza wszystkich poddanych jak dzieci i przyjaciół. Na zasadzie kontrastu do tej idyllicznej wizji pisarz przeciwstawił obraz współczesnej rzeczywistości. Miejsce wolności zajęły przemoc i poniżenie, szerzy się nieszczerość i pochlebstwo i brak poszanowania dla ludzkiej godności.
Do wzorca pieśni ludowej nawiązuje także wersyfikacyjna i rytmiczna budowa utworu. Wyraziście wybijany, powtarzalny rytm, akcentujący melodyjność Pieśni, jest efektem wykorzystania 8 zgłoskowca z przedziałem średniówkowym (4+4) i precyzyjnych, stycznych rymów gramatycznych, które wyodrębniają poszczególne dwuwersy. Odpowiednio z ludowym wzorcem w większości strof, dzięki wykorzystaniu inwersji, w pozycji rymowej znalazły się czasowniki. W utworze widoczne są także nawiązania do ludowego języka i metody obrazowania: powtórzenia i personifikacja i animizacja pojęć abstrakcyjnych (biedy i wolności), zdrobnienia (skrzydełka, psięta, służka pański) i słownictwo kolokwialne (pospołu, stykają, polizuje).
W Historii mego wieku i ludzi, z którymi żyłem Karpiński zawarł informację, że po napisaniu tekstu przekazał go do śpiewania jednemu z wędrujących lirników ("za co on biedny później od Niemców ucierpiał"), ale badania folklorystyczne nie potwierdziły znajomości Pieśni w tamtych czasach. Brak także owego tekstu w zachowanych zbiorach pieśni ludowych z początku XIX w. Nie wymienia to jednak wysokiej oceny utworu, uznawanego za w najwyższym stopniu udaną stylizację folklorystyczną w dorobku Karpińskiego.
(Bożena Mazurkowa)
Zobacz także: ELEGIA, SENTYMENTALIZM
Aktualizowany w Pieśni (żywotny w rodzimej tradycji) mit złotej przeszłości odwołuje się nie do szlacheckich, ale ludowych, naiwnych wyobrażeń o dawnych czasach. Wariant wybrany poprzez Karpińskiego oddaje marzenia najniższych warstw o sprawiedliwych, jednakowych prawach dla panów i chłopów, o poszanowaniu godności osobistej i prawa każdego człowieka do szczęścia. Analogiczny rodowód ma ojcowski wizerunek króla, który troskliwą opieką otacza wszystkich poddanych jak dzieci i przyjaciół. Na zasadzie kontrastu do tej idyllicznej wizji pisarz przeciwstawił obraz współczesnej rzeczywistości. Miejsce wolności zajęły przemoc i poniżenie, szerzy się nieszczerość i pochlebstwo i brak poszanowania dla ludzkiej godności.
Do wzorca pieśni ludowej nawiązuje także wersyfikacyjna i rytmiczna budowa utworu. Wyraziście wybijany, powtarzalny rytm, akcentujący melodyjność Pieśni, jest efektem wykorzystania 8 zgłoskowca z przedziałem średniówkowym (4+4) i precyzyjnych, stycznych rymów gramatycznych, które wyodrębniają poszczególne dwuwersy. Odpowiednio z ludowym wzorcem w większości strof, dzięki wykorzystaniu inwersji, w pozycji rymowej znalazły się czasowniki. W utworze widoczne są także nawiązania do ludowego języka i metody obrazowania: powtórzenia i personifikacja i animizacja pojęć abstrakcyjnych (biedy i wolności), zdrobnienia (skrzydełka, psięta, służka pański) i słownictwo kolokwialne (pospołu, stykają, polizuje).
W Historii mego wieku i ludzi, z którymi żyłem Karpiński zawarł informację, że po napisaniu tekstu przekazał go do śpiewania jednemu z wędrujących lirników ("za co on biedny później od Niemców ucierpiał"), ale badania folklorystyczne nie potwierdziły znajomości Pieśni w tamtych czasach. Brak także owego tekstu w zachowanych zbiorach pieśni ludowych z początku XIX w. Nie wymienia to jednak wysokiej oceny utworu, uznawanego za w najwyższym stopniu udaną stylizację folklorystyczną w dorobku Karpińskiego.
(Bożena Mazurkowa)
Zobacz także: ELEGIA, SENTYMENTALIZM
- Co znaczy POWIEŚĆ EKSPERYMENTALNA:
- Porównanie we współczesnej poezji nasiliły się po roku 1956. Wiodącą rolę odgrywali tu starsi pisarze, nawiązujący do dokonań z lat 30. Ważnym bodźcem była także recepcja obcych innowatorów, tworząca pieśń dziada sokalskiego w kordonie cesarskim co znaczy.
- Krzyżówka POEZJA FILOMATÓW I FILARETÓW:
- Dlaczego Wilnie, w najwcześniejszym okresie formowania się polskiego romantyzmu, w kręgu przyjaciół, którzy zrazu zorganizowali się w tajnym Towarzystwie Filomatów (na wzór Warszawskiego Towarzystwa pieśń dziada sokalskiego w kordonie cesarskim krzyżówka.
- Co to jest POEZJA PRZEŁOMU 1956:
- Jak lepiej stalinizmu (zobacz Literatura socrealistyczna) pisarz polski wiedział, Iż może właściwie wszystko, z zastrzeżeniem dwóch rzeczy: eksperymentowania i eksponowania problemów niezgodnych z obowiązującą pieśń dziada sokalskiego w kordonie cesarskim co to jest.
- Słownik PROZA KORZENNA:
- Kiedy zobacz PROZA NOSTALGICZNA pieśń dziada sokalskiego w kordonie cesarskim słownik.
- Czym jest PAMIĘTNIKARZ SARMACKI - JAN CHRYZOSTOM PASEK:
- Od czego zależy polskiej od połowy XVI po schyłek XVIII w. opatruje się epitetem: sarmacka . Wiąże się to z utrwalonym poprzez historiografów renesansowych mitem wywodzącym rodzimy stan szlachecki od starożytnego pieśń dziada sokalskiego w kordonie cesarskim czym jest.
Czym jest pieśń dziada sokalskiego w kordonie cesarskim znaczenie w Motywy literatura P .
