Co znaczy KRONIKA POLSKA GALLA ANONIMA:
Start w. XII przyniósł znakomite dzieło kronikarza nazwanego poprzez późniejszych historyków "Gallusem", w istocie zaś anonimowego benedyktyna pochodzenia francuskiego, który gościł podówczas na dworze polskiego władcy, Bolesława III Krzywoustego (1102-1138). Najwidoczniej nasza kultura literacka i intelektualna była na przełomie XI/XII w. jeszcze zbyt słaba, aby jakiś rodzimy dziejopis mógł twórczo spożytkować doświadczenia europejskiej historiografii łacińskiej, przedstawiając dzieje własnego państwa i kreując dla potomności chwalebne wizerunki jego władców.
Pracując nad Kroniką polską w latach 1113-1116 Anonim korzystał z przekazów ustnych, podtrzymujących tradycję dynastyczno dworską, ze świadectw swoich współczesnych (obracał się wszak w kręgu kancelarii książęcej), ze źródeł pisanych (na przykład z opisu męczeńskiej Zgonu św. Wojciecha, z nieznanych bliżej kalendarzy i roczników), wreszcie z autopsji (opis węgierskiej pokuty Bolesława Chrobrego w 1113 r.). W najstarszym zachowanym rękopisie w tak zwany Kodeksie Zamoyskich dzieło Galla zostało określone terminem gesta. Wskazuje on na świadome nawiązywanie poprzez autora do konwencji średniowiecznych res gestae ("opowieści o czynach"); przedstawiając dzieje Polski w porządku chronologicznym od czasów legendarnych po rok 1113, koncentruje Gall własną opowieść wokół czynów i cnót księcia Bolesława. "Jest zaś zamierzeniem naszym pisać o Polsce, a w pierwszej kolejności o księciu Bolesławie i z racji na niego opisać nie wszystkie godne pamięci gesty jego przodków" - czytamy na wstępie dzieła. Postać księcia kreowana jest odpowiednio z regułami średniowiecznej parenetyki: jego narodziny noszą znamiona cudowności (za wstawiennictwem św. Idziego), zaś żywot i dokonania urzeczywistniają ideał chrześcijanina, władcy, wodza i rycerza, odznaczającego się niezwykłymi przymiotami ciała, umysłu i duszy (siła, mądrość, odwaga, sprawiedliwość, pobożność). Cechy te ukazane zostały zarówno przez gesty Bolesława, jego mowy przed bitwami, jak także w odautorskich laudacjach. Przyjęta poprzez kronikarza konwencja dowodzi, Iż jego piórem kierowało nie tylko marzenie utrwalenia polskiej historii, lecz także intencje bardziej pragmatyczne: apologia Krzywoustego jako wzorowego władcy i głoszenie idei restytucji monarchii po jego berłem.
Biegła znajomość retoryki antycznej i średniowiecznej uwidacznia się w kronice Anonima na wszystkich jej poziomach: w kompozycji konsekwentnie użytkowaną zasadą trójdzielności (podział na trzy księgi, z których każda poprzedzona została listem dedykacyjnym i streszczeniem), w stylu zaś przestrzeganiem reguł modnej wówczas na Zachodzie "sztuki dyktowania" - ars dictandi (symetryczne układy zdań, rytmizacja prozy i nasycanie jej współbrzmieniami, efekty dźwiękonaśladowcze, częste posługiwanie się metaforą i alegorią). Wplecione w tok znakomicie prowadzonej narracji fragmenty wierszowane otwierają dzieje łacińskiej literaturze świeckiej w Polsce, dzięki erudycji autora przyswajając jej w najwyższym stopniu aktualne zdobycze zachodniej kultury literackiej (na przykład planctus na Zgon Chrobrego). Płynna, rytmiczna i dźwięczna proza Gallowej kroniki musiała brzmieć jeszcze piękniej w ustach samego autora, gdy ten - co niemal pewne - recytował fragmenty swego dzieła przed dostojnym audytorium książęcego dworu.
Dzięki narracyjnemu charakterowi dzieło Galla przekazuje nam także fundamentalne rysy światopoglądu artysty. Był więc nasz Anonim człowiekiem głęboko religijnym, ufającym w Bożą sprawiedliwość i opatrzność, rozmiłowanym w cudowności, wierzącym w przepowiednie, zatroskanym o losy wiary i Kościoła. Z ogromną estymą wyrażał się o papieżu i hierarchii kościelnej. Niepodległość i niezależność polityczna przybranej ojczyzny były dla niego wartościami godnymi wszelkich poświęceń, z kolei o sąsiadach Polski - Czechach, Rusinach, Niemcach, a w szczególności pogańskich Pomorzanach - wyrażał się niezbyt pochlebnie. Jednakże Gallus był, jak sam o sobie mówi, "obcym pielgrzymem" na polskiej ziemi, jego kronika jest świadectwem szczerego przywiązania do państwie i księcia Bolesława. Uznając dzieje Polski i gesty jej władców za godne rozsławienia i uwiecznienia, już na wstępie dzieła stworzył wizerunek państwa chrześcijańskiego i cywilizowanego, utrwalił najstarsze podania o początkach panującej dynastii, wplatając w jej dzieje widome znaki boskiej Opatrzności.
Mówiąc o Kronice polskiej Galla Anonima trudno wyzbyć się poczucia swego rodzaju paradoksu: wszak autorem dzieła uważanego powszechnie za pierwsze znaczne dokonanie naszej literatury narodowej był cudzoziemiec i to piszący po łacinie! Sprawa języka tu jest zresztą drugorzędna; w XII wiecznej Polsce trudno sobie wyobrazić inną sytuację. A problem cudzoziemskiego pochodzenia artysty? Jak tłumaczy Marian Plezia, "uważamy Kronikę Galla za pierwsze dzieło literatury polskiej, pomimo Iż autor jej nie był Polakiem [...] niemniej przecież spisał swą Kronikę w Polsce, zachęcony do tego poprzez Polaków [...] na podstawie informacjach u nas otrzymanych, a obiektem jego dzieła są dzieje królów i książąt polskich". Sytuacja Anonima zwanego Gallem pokazuje znakomicie, jak odmienne od dzisiejszych kryteria użytkować musimy odnosząc się do literatury wieków średnich.
Zobacz także: DZIEJOPISARSTWO
Pracując nad Kroniką polską w latach 1113-1116 Anonim korzystał z przekazów ustnych, podtrzymujących tradycję dynastyczno dworską, ze świadectw swoich współczesnych (obracał się wszak w kręgu kancelarii książęcej), ze źródeł pisanych (na przykład z opisu męczeńskiej Zgonu św. Wojciecha, z nieznanych bliżej kalendarzy i roczników), wreszcie z autopsji (opis węgierskiej pokuty Bolesława Chrobrego w 1113 r.). W najstarszym zachowanym rękopisie w tak zwany Kodeksie Zamoyskich dzieło Galla zostało określone terminem gesta. Wskazuje on na świadome nawiązywanie poprzez autora do konwencji średniowiecznych res gestae ("opowieści o czynach"); przedstawiając dzieje Polski w porządku chronologicznym od czasów legendarnych po rok 1113, koncentruje Gall własną opowieść wokół czynów i cnót księcia Bolesława. "Jest zaś zamierzeniem naszym pisać o Polsce, a w pierwszej kolejności o księciu Bolesławie i z racji na niego opisać nie wszystkie godne pamięci gesty jego przodków" - czytamy na wstępie dzieła. Postać księcia kreowana jest odpowiednio z regułami średniowiecznej parenetyki: jego narodziny noszą znamiona cudowności (za wstawiennictwem św. Idziego), zaś żywot i dokonania urzeczywistniają ideał chrześcijanina, władcy, wodza i rycerza, odznaczającego się niezwykłymi przymiotami ciała, umysłu i duszy (siła, mądrość, odwaga, sprawiedliwość, pobożność). Cechy te ukazane zostały zarówno przez gesty Bolesława, jego mowy przed bitwami, jak także w odautorskich laudacjach. Przyjęta poprzez kronikarza konwencja dowodzi, Iż jego piórem kierowało nie tylko marzenie utrwalenia polskiej historii, lecz także intencje bardziej pragmatyczne: apologia Krzywoustego jako wzorowego władcy i głoszenie idei restytucji monarchii po jego berłem.
Biegła znajomość retoryki antycznej i średniowiecznej uwidacznia się w kronice Anonima na wszystkich jej poziomach: w kompozycji konsekwentnie użytkowaną zasadą trójdzielności (podział na trzy księgi, z których każda poprzedzona została listem dedykacyjnym i streszczeniem), w stylu zaś przestrzeganiem reguł modnej wówczas na Zachodzie "sztuki dyktowania" - ars dictandi (symetryczne układy zdań, rytmizacja prozy i nasycanie jej współbrzmieniami, efekty dźwiękonaśladowcze, częste posługiwanie się metaforą i alegorią). Wplecione w tok znakomicie prowadzonej narracji fragmenty wierszowane otwierają dzieje łacińskiej literaturze świeckiej w Polsce, dzięki erudycji autora przyswajając jej w najwyższym stopniu aktualne zdobycze zachodniej kultury literackiej (na przykład planctus na Zgon Chrobrego). Płynna, rytmiczna i dźwięczna proza Gallowej kroniki musiała brzmieć jeszcze piękniej w ustach samego autora, gdy ten - co niemal pewne - recytował fragmenty swego dzieła przed dostojnym audytorium książęcego dworu.
Dzięki narracyjnemu charakterowi dzieło Galla przekazuje nam także fundamentalne rysy światopoglądu artysty. Był więc nasz Anonim człowiekiem głęboko religijnym, ufającym w Bożą sprawiedliwość i opatrzność, rozmiłowanym w cudowności, wierzącym w przepowiednie, zatroskanym o losy wiary i Kościoła. Z ogromną estymą wyrażał się o papieżu i hierarchii kościelnej. Niepodległość i niezależność polityczna przybranej ojczyzny były dla niego wartościami godnymi wszelkich poświęceń, z kolei o sąsiadach Polski - Czechach, Rusinach, Niemcach, a w szczególności pogańskich Pomorzanach - wyrażał się niezbyt pochlebnie. Jednakże Gallus był, jak sam o sobie mówi, "obcym pielgrzymem" na polskiej ziemi, jego kronika jest świadectwem szczerego przywiązania do państwie i księcia Bolesława. Uznając dzieje Polski i gesty jej władców za godne rozsławienia i uwiecznienia, już na wstępie dzieła stworzył wizerunek państwa chrześcijańskiego i cywilizowanego, utrwalił najstarsze podania o początkach panującej dynastii, wplatając w jej dzieje widome znaki boskiej Opatrzności.
Mówiąc o Kronice polskiej Galla Anonima trudno wyzbyć się poczucia swego rodzaju paradoksu: wszak autorem dzieła uważanego powszechnie za pierwsze znaczne dokonanie naszej literatury narodowej był cudzoziemiec i to piszący po łacinie! Sprawa języka tu jest zresztą drugorzędna; w XII wiecznej Polsce trudno sobie wyobrazić inną sytuację. A problem cudzoziemskiego pochodzenia artysty? Jak tłumaczy Marian Plezia, "uważamy Kronikę Galla za pierwsze dzieło literatury polskiej, pomimo Iż autor jej nie był Polakiem [...] niemniej przecież spisał swą Kronikę w Polsce, zachęcony do tego poprzez Polaków [...] na podstawie informacjach u nas otrzymanych, a obiektem jego dzieła są dzieje królów i książąt polskich". Sytuacja Anonima zwanego Gallem pokazuje znakomicie, jak odmienne od dzisiejszych kryteria użytkować musimy odnosząc się do literatury wieków średnich.
Zobacz także: DZIEJOPISARSTWO
- Co znaczy KATASTROFIZM CZASU WOJNY:
- Porównanie orientacja historiozoficzno moralistyczna wykrystalizowana w kulturze XX w., zakładająca nieuchronność zagłady kultury Europy z przyczyn wewnętrznych (konfliktowy charakter przedmiotów składowych kronika polska galla anonima co znaczy.
- Krzyżówka KO¬MIAN KAJETAN (1771-1856):
- Dlaczego elitarnego gustu i klasycystycznych wzorców był nieformalnym przywódcą klasyków warszawskich, którzy w latach 20. XIX w. toczyli spór z przedstawicielami pierwszego pokolenia artystów romantycznych kronika polska galla anonima krzyżówka.
- Co to jest KAZNODZIEJSTWO:
- Jak lepiej źródłowo rozwoju kaznodziejstwa w Polsce można mówić dopiero odnosząc się do XIII i XIV w. Postępująca wówczas błyskawicznie rozbudowa sieci parafialnej wiązała się z koniecznością docierania do kronika polska galla anonima co to jest.
- Słownik KOMEDIE ALEKSANDRA FREDRY:
- Kiedy urodzony w roku 1793, zawsze kroczył swoją drogą, niezależną od panujących ówcześnie konwencji literackich. Zaczynał tworzyć jeszcze w czasach klasycyzmu postanisławowskiego (pierwsza spośród kronika polska galla anonima słownik.
- Czym jest KRESOWY TEMAT:
- Od czego zależy spopularyzowali w poezji polskiej klasycy XIX w. To za ich sprawą Litwa i Ukraina urosły do rangi narodowych przestrzeni mitorodnych. Literackie wyprawy na kresy autorów współczesnych przeważnie kronika polska galla anonima czym jest.
Czym jest kronika polska galla anonima znaczenie w Motywy literatura K .
