Co znaczy FRAGMENT ROMANTYCZNY:
Romantyczna teoria literaturze nie została usystematyzowana poprzez artystów tego prądu. Ich przeświadczenia estetyczne znajdujemy rozsiane w różnych i zróżnicowanych pod względem genologicznym miejscach (wstępy i posłowia w tomikach poetyckich, korespondencja prywatna i publikowana na łamach prasy i w oddzielnych zbiorach; z rzadka to są teksty o charakterze krytycznym). Z mozołem odtwarzamy ten mechanizm, studiując z zaciekawieniem oderwane myśli i niekiedy nomen omen fragmenty, które prowadzą do wniosku, Iż romantycy zawarli swe przekonania raczej w strukturze utworów (tak zwany poetyka immanentna) i Iż skrystalizowali je w opozycji wobec poetyki klasycystycznej, której fundamentalną regułą była Arystotelesowska harmonia kompozycyjna, polegająca między innymi na tym, że każde dzieło skończone powinno składać się z początku, środka i końca (a więc: ze wstępu, rozwinięcia i zakończenia). Każdy gatunek literacki i każdy niemal jego obiekt został skodyfikowany w obrębie klasycystycznej teorii i praktyki, została ustalona jego ranga i odniesienia do pozostałych przedmiotów.
Romantyzm nie godził się na ograniczenia poetyk normatywnych, domagał się wolności dotyczącej myśli i formy. Wystarczy, jeżeli zwrócimy tu uwagę na dwa tylko aspekty. Po pierwsze, pogodzono się z tym, Iż Mickiewicz miał prawo wydać w Wilnie Dziadów części II i IV, a po dziesięciu latach (w Paryżu) Dziadów część III - i odczytuje się dzisiaj ten utwór jako romantyczne dzieło otwarte. Jednakże pisarz pisał ciąg dalszy Dziadów (następne części wydano dopiero po jego Zgonu), można aby więc domniemywać, że zmierzał do jakiegoś uporządkowania, dopełnienia, już te pierwsze trzy części okrzyknięto mianem arcydzieła - nazwano arcydramatem.
Artyzm tego dramatycznego przedsięwzięcia bazuje gdyż nie na klasycznej harmonii antycznego dramatu, przeciwnie - na fragmentarycznej fabule. Przecież nawet w obrębie Dziadów części IV opowieść Gustawa tylko z pozoru została uporządkowana i przedstawiona w formie trzech godz. - miłości, rozpaczy i przestrogi. Co do formy i treści to jest przecież opowieść i chaotyczna, i niepełna (fragmentaryczna), narracja podająca wyimki z biografii rwie się. Nie przypadkiem ruiny wydawały się romantykom zdecydowanie bardziej poetyczne niż skończona budowla. Jak pisał Novalis (Friedrich Leopold von Hardenberg - niemiecki pisarz i filozof wczesnego romantyzmu): "Tylko to, co niedoskonałe, może być pojęte, może was prowadzić dalej. Tym, co niedoskonałe, możemy się tylko rozkoszować." Ideał pozostaje nieosiągalny.
Po drugie, romantyzm z pietyzmem odnosił się do zachowanych literackich (w szczególności ludowych) fragmentów, strzępów kultury. Friedrich August Wolf upierał się przy sądzie, Iż Homer mógł być jedynie składaczem, który spoił z poprzednich ludowych pieśni Iliadę (Odyseję - już niekoniecznie, to mógł uczynić ktoś z kolejnego pokolenia kompilatorów, aojdów homerydów); tak pisał w słynnej rozprawie Prolegomena ad Homerum (1775). Idąc tym tropem, Karol Lachman w Rozważaniach o Homerze (1832) wypreparował z Iliady odrębne, "najstarsze" pieśni. Zafascynowany tymi teoriami Mickiewicz, przygotowując się do swych wykładów o poezji słowiańskiej w Colle`ge de France, wyrobił sobie pogląd, że cała słowiańska poezja, a w szczególności liryka i epika bohaterska, przeszła tę samą drogę ewolucyjną, Iż "Słowiańszczyzna" miała pełne eposy (na przykład o bitwie na Kosowym Polu), a zachowały się, niestety, jedynie "ułamki tej literatury".
Z tego przekonania wyrasta postulat odkrywania, a jeśli poszukiwania zawiodą, odtwarzania owych dawnych, zaginionych i zapomnianych mitów, tekstów kultury. Fragment winien stanowić pełnowartościowy obiekt całego dzieła. Stąd urwany, z pozoru niedokończony Bema pamięci rapsod żałobny (w ostatnim wersie: "Dalej - dalej - -") jest w istocie zamkniętym eposem, którego dopełnieniem winien być (w intencji autora - Norwida) gest czytelnika. Natomiast w systemie mistycznym (genezyjskim) Słowackiego fragment daje widome świadectwo całego mechanizmu, nowego światopoglądu, objawienia.
Niewykończenie jest więc pozorne, oficjalnie zasygnalizowane, w trakcie gdy odczytywać je należy jako sukces starannego, przemyślanego dopracowania romantycznego dzieła otwartego.
(Marek Piechota)
Zobacz także: DZIADÓW CZĘŚCI II, IV i III, GENEZYJSKA IDEA
Romantyzm nie godził się na ograniczenia poetyk normatywnych, domagał się wolności dotyczącej myśli i formy. Wystarczy, jeżeli zwrócimy tu uwagę na dwa tylko aspekty. Po pierwsze, pogodzono się z tym, Iż Mickiewicz miał prawo wydać w Wilnie Dziadów części II i IV, a po dziesięciu latach (w Paryżu) Dziadów część III - i odczytuje się dzisiaj ten utwór jako romantyczne dzieło otwarte. Jednakże pisarz pisał ciąg dalszy Dziadów (następne części wydano dopiero po jego Zgonu), można aby więc domniemywać, że zmierzał do jakiegoś uporządkowania, dopełnienia, już te pierwsze trzy części okrzyknięto mianem arcydzieła - nazwano arcydramatem.
Artyzm tego dramatycznego przedsięwzięcia bazuje gdyż nie na klasycznej harmonii antycznego dramatu, przeciwnie - na fragmentarycznej fabule. Przecież nawet w obrębie Dziadów części IV opowieść Gustawa tylko z pozoru została uporządkowana i przedstawiona w formie trzech godz. - miłości, rozpaczy i przestrogi. Co do formy i treści to jest przecież opowieść i chaotyczna, i niepełna (fragmentaryczna), narracja podająca wyimki z biografii rwie się. Nie przypadkiem ruiny wydawały się romantykom zdecydowanie bardziej poetyczne niż skończona budowla. Jak pisał Novalis (Friedrich Leopold von Hardenberg - niemiecki pisarz i filozof wczesnego romantyzmu): "Tylko to, co niedoskonałe, może być pojęte, może was prowadzić dalej. Tym, co niedoskonałe, możemy się tylko rozkoszować." Ideał pozostaje nieosiągalny.
Po drugie, romantyzm z pietyzmem odnosił się do zachowanych literackich (w szczególności ludowych) fragmentów, strzępów kultury. Friedrich August Wolf upierał się przy sądzie, Iż Homer mógł być jedynie składaczem, który spoił z poprzednich ludowych pieśni Iliadę (Odyseję - już niekoniecznie, to mógł uczynić ktoś z kolejnego pokolenia kompilatorów, aojdów homerydów); tak pisał w słynnej rozprawie Prolegomena ad Homerum (1775). Idąc tym tropem, Karol Lachman w Rozważaniach o Homerze (1832) wypreparował z Iliady odrębne, "najstarsze" pieśni. Zafascynowany tymi teoriami Mickiewicz, przygotowując się do swych wykładów o poezji słowiańskiej w Colle`ge de France, wyrobił sobie pogląd, że cała słowiańska poezja, a w szczególności liryka i epika bohaterska, przeszła tę samą drogę ewolucyjną, Iż "Słowiańszczyzna" miała pełne eposy (na przykład o bitwie na Kosowym Polu), a zachowały się, niestety, jedynie "ułamki tej literatury".
Z tego przekonania wyrasta postulat odkrywania, a jeśli poszukiwania zawiodą, odtwarzania owych dawnych, zaginionych i zapomnianych mitów, tekstów kultury. Fragment winien stanowić pełnowartościowy obiekt całego dzieła. Stąd urwany, z pozoru niedokończony Bema pamięci rapsod żałobny (w ostatnim wersie: "Dalej - dalej - -") jest w istocie zamkniętym eposem, którego dopełnieniem winien być (w intencji autora - Norwida) gest czytelnika. Natomiast w systemie mistycznym (genezyjskim) Słowackiego fragment daje widome świadectwo całego mechanizmu, nowego światopoglądu, objawienia.
Niewykończenie jest więc pozorne, oficjalnie zasygnalizowane, w trakcie gdy odczytywać je należy jako sukces starannego, przemyślanego dopracowania romantycznego dzieła otwartego.
(Marek Piechota)
Zobacz także: DZIADÓW CZĘŚCI II, IV i III, GENEZYJSKA IDEA
- Co znaczy FORTEPIAN SZOPENA:
- Porównanie utwór o trudnej do określenia dominancie gatunkowej. Powstawał na przełomie lat 1863-64, ogłoszony zaś został w Paryżu w 1865 r., czyli za życia poety, co należy do wyjątków w jego dorobku. Potem, w fragment romantyczny co znaczy.
- Krzyżówka FRANCISZKANIZM:
- Dlaczego nawiązujący do światopoglądu świętego Franciszka z Asyżu, spopularyzowanego anonimowym dziełem Kwiatki św. Franciszka z Asyżu, przetłumaczonym w Polsce w 1892. Wzór św. Franciszka skłaniał do fragment romantyczny krzyżówka.
- Co to jest FIN DE SIE`CLE:
- Jak lepiej charakteryzujących ostatnie dziesięciolecia XIX w., o zawartości niejednoznacznej, a nawet wewnętrznie sprzecznej. Termin, pochodzący z języka francuskiego, znaczy koniec wieku . W ramach tego fragment romantyczny co to jest.
- Słownik FILOZOFIA I ŚWIATOPOGLˇD:
- Kiedy poglądów i wartości wyznaczających w oświeceniu myślenie o świecie i człowieku był zespół powiązanych ze sobą kierunków i tendencji filozoficznych i światopoglądowych, ukształtowanych na Zachodzie fragment romantyczny słownik.
- Czym jest FERDYDURKE GOMBROWICZA:
- Od czego zależy pierwszą powieścią Witolda Gombrowicza i równocześnie jedyną napisaną i w pełni opublikowaną (Opętani - powieść popularna, którą poeta publikował w odcinkach pod pseudonimem Z. Niewieski w 1939 r fragment romantyczny czym jest.
Czym jest fragment romantyczny znaczenie w Motywy literatura F .
