Postać STANISŁAW AUGUST PONIATOWSKI biografia

Kim był STANISŁAW AUGUST PONIATOWSKI co zrobił: 1 7 stycznia 1 7 3 2 - 1 2 lutego 1 7 9 8Ostatni władca Polski, za panowania którego podjęto próbę uzdrowienia ustroju Rzeczypospolitej i zahamowania procesu upadku państwa. Urodził się w Wołczynie. Pochodził ze wzbogaconej rodziny szlacheckiej. Jego tata, Stanisław Poniatowski, wojewoda mazowiecki i od 1752 r. kasztelan krakowski, był artystą ogromnej kariery politycznej swego rodu po małżeństwie z siostrą Augusta Aleksandra Czartoryskiego i Fryderyka Michała Czartoryskiego - Konstancją. Pozwoliło to temu parweniuszowi pośród ogromnych rodów magnackich dołączyć do grona przywódców najpotężniejszego stronnictwa magnackiego w XVIII w. - Familii, skupionej wokół rodziny Czartoryskich. Dążyła ona do reform w Rzeczypospolitej, współpracując początkowo z Augustem III Wettinem, a później starała się zdobyć dla swego przedstawiciela tron przy poparciu Rosji. Stanisław August Poniatowski w młodości sporo podróżował, stykając się z prądami intelektualnymi europejskiego oświecenia. Spędził także kilka lat w Petersburgu, gdzie poznał osobiście carycę Katarzynę II, wdając się z nią w krótkotrwały romans. Kiedy występował jako kandydat Familii do tronu polskiego, mógł wobec tego liczyć na poparcie Rosji (w okolicy pola elekcyjnego rozłożyły się wojska rosyjskie). Został królem Polski w 1764 r. i podjął dzieło reform, które zapoczątkował sejm konwokacyjny 1764 r. Opór części magnatów (tak zwany republikanów) i coraz bardziej niechętne stanowisko Rosji i spór o prawa dysydentów wywołały załamanie tej pierwszej próby po konfederacjach radomskiej i barskiej, zawiązanych poprzez szlachtę katolicką. Doprowadziło to ostatecznie do I rozbioru Polski. Władca nie zaprzestał jednak wówczas myśli o modernizacji państwa i mimo ograniczenia jego władzy na sejmie rozbiorowym po powołaniu do życia Porady Nieustającej starał się skupić wokół siebie zwolenników reformy państwa, licząc na poparcie Prus i życzliwą neutralność Rosji. Poparł więc działania reformatorów w trakcie Sejmu Wielkiego, stając się jednym z głównych artystów Konstytucji 3 maja. Zdecydowany był początkowo nawet na wojnę z Rosją, ale ostatecznie, chcąc uchronić jednakże częściowo dzieło reformy, przystąpił do konfederacji targowickiej, co naraziło go na oskarżenie o zdradę. Bezskutecznie próbował również uchronić Polskę przed II rozbiorem. W okresie stworzenia kościuszkowskiego zachowywał się biernie, wyjeżdżając ostatecznie po jego upadku do Grodna. Caryca Katarzyna II zmusiła go do abdykacji, która nastąpiła 15 listopada 1795 r. Ostatni władca Polski zmarł w 1798 r. w Petersburgu. Dzisiaj jest w pierwszej kolejności kojarzony z upadkiem I Rzeczypospolitej i zdradą na rzecz Targowicy. Położył jednak olbrzymie zasługi dla kultury polskiej. Jego dwór w tak zwany okresie stanisławowskim stał się miejscem, gdzie koncentrowała się działalność literacka, oświatowa i naukowa polskiego oświecenia. On sam był inicjatorem licznych przedsięwzięć kulturalnych i oświatowych, między innymi: przebudowy Zamku Królewskiego i Łazienek, obiadów czwartkowych, powstania Teatru Narodowego, edycji polskich czasopism społeczno-politycznych, naukowych i literackich, utworzenia Szkoły Rycerskiej i Komisji Nauki Narodowej. Pozwoliło to w XIX w. na upowszechnienie definicje ponadstanowego narodu polskiego w miejsce narodu szlacheckiego i ugruntowanie przekonania o konieczności reformy politycznej, socjalnej i gospodarczej w odrodzonej Rzeczypospolitej. (JS)