Postać JAN HUS biografia

Kim był JAN HUS co zrobił: 1 3 7 0 - 6 lipca 1 4 1 5Pochodził z rodz. plebejskiej. Jego tata był furmanem w Prachaticach. Po studiach na uniwersytecie w Pradze dostał w 1396 r. stopień magistra sztuk wyzwolonych. Decydujące dla kształtowania jego poglądów okazało się spotkanie w 1398 r. z Hieronimem z Pragi, który zapoznał go z poglądami angielskiego kaznodziei i reformatora, Johna Wyclifa z Oksfordu. Wyclif sprzeciwiał się bogactwu Kościoła i supremacji władzy. Ponadto ogłosił, iż Biblia jest jedynym źródłem Objawienia. Hus poglądy te przyjął z entuzjazmem, a pisma Wyclifa były na uniwersytecie praskim niebywale popularne. Hus występował już wtedy również przeciw dominacji niemieckiej w Czechach. Był artystą czeskiej ortografii, gdzie każdej głosce jest przypisana tylko jedna litera. Po przyjęciu święceń kapłańskich w 1400 r., został w rok potem dziekanem i profesorem wydziału filozoficznego uniwersytetu praskiego, a w 1409 rektorem tej uczelni. Wtedy jednak głośny był już jego konflikt z biskupem praskim na skutek treści kazań, gdzie sprzeciwiał się uległości wobec grzesznej i niesprawiedliwej władzy. Skończyło się to rzuceniem na niego w 1411 r. klątwy poprzez antypapieża Jana XXIII. W rok potem Hus wystąpił przeciw sprzedaży odpustów, za co został ponownie wyklęty i wypędzony z Pragi. W 1414 r. wezwano go na sobór do Konstancji, a cesarz Zygmunt Luksemburski wystawił mu list żelazny, gwarantujący bezpieczeństwo w trakcie obrad. Mimo to po kilkunastu dniach został zatrzymany. Po przesłuchaniu poprzez duchownych zebranych na soborze nie wyparł się swoich poglądów, wydano więc "wyrok" skazujący. Spalono go na stosie wraz z jego pismami. Egzekucję nadzorował Fryderyk VI Hohenzollern, przodek późniejszych królów pruskich i cesarzy niemieckich z tej dynastii, która wiek potem stanęła na czele reformacji i stała się protektorem Kościoła ewangelickiego. Był jednym z najwybitniejszych reformatorów Kościoła katolickiego. Odrzucając autorytety kościelne, za wyłączne kryterium wiary uznał Pismo Święte. Kościół powszechny zaś uważał za ciało mistyczne, którego głową jest Chrystus, a jego członkami wybrani poprzez Boga sprawiedliwi. Odrzucał zasadność ekskomuniki, negował znaczenie absolucji kapłańskiej, potępiał sprzedawanie odpustów. Jego męczeńska zgon, wbrew oczekiwaniom wrogów, spotęgowała rozprzestrzenianie się ruchu husyckiego. W 1420 r. Jan z Przybramu z twierdzeń Husa wyprowadził 4 kluczowe zasady, znane jako artykuły praskie: zwolnienie od kontroli kazań, przyjmowanie komunii pod 2 postaciami, zakaz posiadania poprzez księży własności świeckiej, publiczne sankcje przeciwko grzechom śmiertelnym. Zasady te zostały początkowo przyjęte poprzez wszystkich zwolenników husytyzmu, którzy wkrótce podzielili się jednak na 2 skrzydła: umiarkowane (utrakwistów), które podjęło próby porozumienia z katolikami, i radykalne (taborytów), które uznawało tylko prawdy wyrażone w Piśmie Świętym. Utrakwiści rozpoczęli w 1432 r. rozmowy z przedstawicielami soboru bazylejskiego, które doprowadziły do uzgodnienia tak zwany kompaktów praskich, na mocy których uznali władzę zwierzchnią papieża, zachowali jednak prawo do używania w nabożeństwach języka czeskiego i przyjmowania komunii pod 2 postaciami. Taboryci zostali pokonani, a ich zwolennicy w większości wymordowani. Odtąd w Czechach istniał formalnie tak zwany Kościół utrakwistyczny, aż do klęski pod Białą Górą (1620), po której w 1624 r. ukazał się edykt zabraniający husytom jakiejkolwiek działalności. Husytyzm odrodził się raz jeszcze w Czechach w XIX w. jako słowo narodowego sprzeciwu wobec Kościoła katolickiego, ściśle wówczas związanego z Habsburgami. Współcześnie w Czechach istnieją dwa Kościoły nawiązujące do tradycji nauczania Husa. (RK)