Postać IWAN IV GROŹNY biografia

Kim był IWAN IV GROŹNY co zrobił: 2 5 sierpnia 1 5 3 0 - 1 8 marca 1 5 8 4 Należał do ruskiej dynastii Rurykowiczów. W 1533 r., po zgonu swojego ojca, Wasyla III, został ogromnym księciem moskiewskim. W okresie małoletniości rządy w jego imieniu sprawowała na początku matka, Helena Glińska, i porada regencyjna. W wieku 7 lat Iwan utracił również matkę i osamotniony musiał przetrwać w atmosferze ciągłych intryg i krwawych walk na dworze między dwoma koteriami: Szujskich i Glińskich, co zapewne wpłynęło na jego późniejszą, nasilającą się skłonność do dopatrywania się we własnym otoczeniu ciągłych spisków skierowanych przeciwko niemu. Był jak na ówczesne czasy wszechstronnie wykształcony i rozumiał potrzebę nawiązania kontaktów z Europą Zachodnią, co zaowocowało przeniesieniem do Moskwy nie wszystkich osiągnięć kulturowych renesansu. Po koronacji na cara w 1547 r., jako pierwszego władcy moskiewskiego, zaczął rządy osobiste, rozwiązując reprezentację bojarów - Dumę. W pierwszym okresie panowania podjął gruntowną reformę państwa rosyjskiego przy użyciu grona do-radców zgrupowanych w tak zwany Radzie Wybranej: utworzył administrację centralną (prikazy), scentralizowany mechanizm podatkowy i nowoczesną organizację wojskową, redukując wpływy bojarów. W 1550 r. wydał księgę ustaw sądowych (Sudiebnik), a w 1551 r. pod jego naciskiem sobór duchowieństwa ogłosił ustawy cerkiewne (Stogław). W 1560 r. nastąpił przełom w prowadzonej poprzez niego polityce wewnętrznej. Jego poczynania od tej pory stały się nieobliczalne. Zaczął wówczas, popierany poprzez drobną i średnią szlachtę, spór z bojarami. W 1564 r. kraj podzielił na tak zwany opriczninę i ziemszczynę. Tą pierwszą car zarządzał bezpośrednio, nadając ziemię wiernej sobie drobnej i średniej szlachcie i tworząc z niej represyjny korpus opriczników. Ziemszczyna oznaczała część terytorium Państwa Moskiewskiego, nie włączoną do opriczniny i należącą nadal do szlachty rodowej. Utworzenie opriczniny zapoczątkowało krwawy terror, gdzie ujawnił się maniakalny charakter Iwana Groźnego. Do historii ludobójczych zbrodni przeszła pacyfikacja Nowogrodu Wielkiego, republiki miejskiej, która symbolizowała na Rusi dawne swobody. Niepowodzenia wojenne zwróciły jednak gniew Iwana IV Groźnego także przeciwko opricznikom, którzy częściowo podzielili los swoich ofiar, a mechanizm opriczniny zlikwidowano w rok potem. Tragicznym epilogiem drugiej etapy rządów Iwana było zamordowanie poprzez niego w napadzie wściekłości własnego najstarszego syna, co doprowadziło do kryzysu dynastycznego po jego zgonu. Panowanie tego władcy zapoczątkowało erę budowy mocarstwowej pozycji Rosji w Europie Wschodniej. Podjął gdyż, równocześnie z reformami wewnętrznymi, intensywną ekspansję zewnętrzną. Na początku skierował się przeciw nadal zagrażającym Moskwie chanatom tatarskim: w 1552 r. podbił chanat kazański, w 1556 r. chanat astrachański, narzucił własne zwierzchnictwo Ordzie Nogajskiej i chanatowi syberyjskiemu, rozpoczynając w ten sposób kilkusetletnią ekspansję rosyjską na Syberii. Nie powiodło mu się, co prawda, uzyskać upragnionego dostępu do Morza Bałtyckiego po wojnach ze Szwecją i Rzeczpospolitą, lecz wyznaczył kierunek rosyjskiej polityki zagranicznej, który kontynuował z powodzeniem stulecie potem Piotr I. Po jego zgonu Rosja popadła w chaos wewnętrzny (moment tak zwany ogromnej smuty), lecz ostatecznie jego osiągnięcia w polityce wewnętrznej i zagranicznej okazały się trwałe. (RK)