Postać ERNEST RUTHERFORD biografia

Kim był ERNEST RUTHERFORD co zrobił: 3 0 sierpnia 1 8 7 1 - 1 9 października 1 9 3 7 Urodził się w Brightwater (albo Spring Grove, koło Nelson), w Nowej Zelandii. Pochodził z wielodzietnej rodziny. Jego tata zajmował się wieloma zajęciami. Był kołodziejem, młynarzem i uprawiał len. Z kolei matka była nauczycielką. Od 1887 r. studiował w Nelson College. W dalszym ciągu przeniósł się do Canterbury College w Christchurch na Uniwersytecie Nowozelandzkim. Tam dostał kolejno stopień: B.A. z wyróżnieniem (Bachelor of Art. - 1892), M.A. (Master of Art. - 1893) i B.S. (Bachelor of Science - 1894). Po otrzymaniu angielskiego stypendium przybył do Cambridge. W tym czasie Wilhelm Roentgen odkrył promienie X (1895), a Antoine Henri Becquerel - emisje promieni uranu. Odkrycia te skłoniły Rutherforda do zajęcia się promieniowaniem. Razem z dyrektorem Cavendish Laboratory, J.J. Thomsonem, udowodnili, iż ładunek powstały w gazie poddanym działaniu promieniowania rentgenowskiego można usunąć dzięki pola elektrycznego. W ten sposób odkryto jonizację gazów. Wskutek badań uranu Rutherford wyróżnił dwa typy promieniotwórczości. Nazwał je promieniami alfa i beta i określił odpowiadające im ładunki elektryczne (1899). Promieniowanie alfa ma mocne właściwości jonizujące, lecz nie jest zbyt przenikliwe. Z kolei promieniowanie beta ma cechy odwrotne i może przenikać nawet grube warstwy metalu. W latach 1898-1907 nowozelandzki uczony był profesorem Uniwersytetu McGilla w Montrealu. W dobrze wyposażonym laboratorium prowadził badania toru i uranu. W 1900 r. odkrył promieniowanie emanacji toru; wykazał, iż zanika ono w okresie wykładniczo i wprowadził definicja czasu połowicznego rozpadu pierwiastków promieniotwórczych. Razem z chemikiem Frederickiem Soddy’m sformułował teorię rozpadu promieniotwórczego, którą potwierdzili różnymi doświadczeniami nad torem (1903). Wyjaśnili, iż tor rozpada się ze stałą prędkością. W tym czasie przekształca się w sporo innych pierwiastków, aż powstaje ołów. Po powrocie do Ogromnej Brytanii Rutherford objął katedrę fizyki na uniwersytecie w Man-chesterze (1907-1919). W 1911 r. sformułował prawa rozpraszania cząstek poprzez materię. Opierając się na wyników, uzyskanych pod jego kierunkiem poprzez Hansa Geigera i Ernesta Marsdena, wykazał, iż w atomie istnieje jądro atomowe o rozmiarach 10-12 cm, gdzie skupiona jest niemal cała masa atomu. Zbudował także schemat atomu na wzór miniaturowego Układu Słonecznego (zwany także atomem Rutherforda-Bohra). Składał się on z niewielkiego, masywnego i dodatnio naładowanego jądra i elektronów krążących wokół niego po orbitach. Elektrony były mniejsze, lżejsze i naładowane ujemnie. Schemat ten był punktem wyjścia do rozwoju mechaniki kwantowej. W okresie I wojny światowej pracował nad akustyczną sposobem wykrywania niemieckich łodzi podwodnych. Próbował także usunąć cząstkę jądra przez bombardowanie atomów azotu cząstkami alfa. Ostatecznie w 1919 r. przeprowadził i zidentyfikował pierwszą jądrową reakcję, wskutek której ze zderzenia cząstki z jądrem azotu 11N powstały jądra tlenu 17O i wodoru 1H (protony). W 1919 r. objął stanowisko dyrektora Cavendish Laboratory uniwersytetu w Cambridge. Rutherford opublikował sporo prac, między innymi: Radioactive Transformations (1906), Radioactive Substances and Their Radiations (1913), Radiations from Radioactive Substances (1930), The Newer Alchemy (1937). Za badania rozpadu promieniotwórczego pierwiastków dostał w 1938 r. Nagrodę Nobla w zakresie chemii. Był członkiem wielu akademii nauk, między innymi od 1922 r. Towarzystwa Królewskiego w Lon-dynie i od 1925 r. - Polskiej Akademii Zdolności. W latach 1925-1930 pełnił funkcję prezesa Towarzystwa Królewskie-go. W 1931 r. dostał tytuł barona Rutherford of Nelson. Zmarł w Cambridge. Został pochowany w Westminster Abbey. Ustala się go regularnie jako "Newtona fizyki atomowej" i jednego z największych eksperymentatorów w historii edukacji. Stworzył pierwszy ważny schemat budowy atomu. Wyjaśnił mechanizm rozpadu promieniotwórczego i wniósł poprawki do okresowego układu pierwiastków. Zapoczątkował w ten sposób postęp fizyki jądrowej. (KM)